EEN NEGATIEF ZELFBEELD?

Wat nou als je een negatief zelfbeeld hebt? Is het dan zinvol om dit te willen veranderen in een positief zelfbeeld?

Een zelfbeeld is een samenraapsel van allerlei gevoelens, oordelen, ideeën en overtuigingen over jezelf.
Als je een negatief zelfbeeld hebt, als je jezelf identificeert met dat ‘beeld’, dan is het natuurlijk wel fijner als dat een positief ‘beeld’ is.
Het is heel begrijpelijk dat je dan gaat werken aan dit negatieve beeld, met als doel dit te veranderen in een positief zelfbeeld.

Een andere optie is om niet te gaan werken aan dit zelfbeeld maar  om het te gaan onderzoeken. De drijvende kracht achter ‘het werk’ is dan niet de wens om het zelfbeeld te willen veranderen, maar om inzicht te krijgen in de processen hoe je het zelfbeeld creëert en in stand houdt.

De kans is groot dat je dan gaat beseffen dat je niet bent te definiëren als een samenraapsel van allerlei gevoelens, oordelen, ideeën en overtuigingen. En dat het zelfbeeld, of dat nu positief of negatief is altijd ‘rammelt’.
Misschien kom je er achter dat je dat zelfbeeld helemaal niet bent.

Naarmate je meer en meer realiseert dat je niet een zelfbeeld bent, wordt de uitputtende exercitie om aan dit zelfbeeld te gaan sleutelen ook steeds onzinniger.
Want waarom zou je het ene (wat je niet bent) willen veranderen in het andere (wat je ook niet bent)?
Met het besef dat het zelfbeeld niet klopt en dat je niet te vangen bent in een soort beeld valt de noodzaak om dit beeld te willen veranderen ook weg.
Sterker nog, door het onderzoek lost het negatieve zelfbeeld als vanzelf op zonder dat je dit vervangt voor een ander zelfbeeld…

“Geloof niets van wat ik zeg…”

Is een uitspraak die je mij vrijwel dagelijks hoort doen in de gesprekken met de mensen die ik coach. Meestal komt daar ook nog; “en onderzoek in je eigen ervaring hoe het zit”, achteraan.

Het is een van de belangrijkste elementen in mijn coaching.
Want het gaat namelijk niet om het verwerven van nieuwe overtuigingen, of over het vervangen van het ene denkbeeld voor het andere.
Overtuigingen, in de zin van denkbeelden, geloof, oordelen en meningen zitten meestal juist erg in de weg.
Ze kunnen het je zelfs zò lastig maken dat elke motivatie en impuls om te onderzoeken of de overtuiging wel klopt naar de achtergrond verdwijnt.
Want stel dat je geloofd dat iets écht waar is. Als je geloofd dat iets écht waar is zul je je ook niet uitgenodigd voelen om te onderzoeken of het waar is. Want waarom zou je, als je gelooft dat iets écht waar is?
Juist in de twijfel schuilt de uitnodiging om te onderzoeken of iets waar is of niet.

Door het heel concreet je eigen ervaring te onderzoeken, ga je herkennen hoe het zit.
Of om het in de woorden van Cruijf te zeggen: “je gaat het pas zien als je het door heb”
Dit inzicht kan alleen maar ontstaan als je heel concreet in het hier en nu, je eigen ervaring onderzoekt.
Door dit onderzoek blijf je niet hangen in geloof, denkbeelden en overtuigingen.
En dát heeft werkelijk waarde!

De ‘terreur’ van positief denken

Een tijdje geleden kwam er iemand bij me die al een behoorlijk traject achter zich had in de hulpverlening.

Een belangrijk thema wat regelmatig terug kwam in de gesprekken die hij had met de diverse therapeuten was ‘positief denken’.

Hij moest maar eens positief gaan denken.

Vorige week vertelde een goede vriend van me dat hij met een of andere cursus bezig was waarbij hij aan het leren was om positief te denken.

Dit soort cursussen beschouw ik als een soort geweld. Geweld aan jezelf.

Want je verlangt namelijk iets van jezelf wat per definitie onmogelijk is.

Er zitten twee mechanismen in waarmee je de ellende over jezelf afroept.

1.Allereerst veroordeel je gedachten die er bij je opkomen. De ene gedachte noem je positief en de andere negatief. Wat is het nut daarvan? Mogen alleen de gedachten die je positief noemt er zijn? Dat wil zeggen dat de gedachten die je negatief noemt er niet mogen zijn. Hoe zinvol is dat? De gedachte is er al, maar mag er niet zijn. Daarmee ben je in gevecht met iets wat er al is. Wat heb je er aan om het gevecht aan te gaan met de realiteit? Dat is op z’n zachtst gezegd zinloos.

2.Dadelijk belt er iemand verkleed in een kippenpak bij je aan. Hij gaat je iets heel belangrijks vertellen. Kun je het je voorstellen? Geef nu jezelf de opdracht om daar nooit meer aan te denken. Lukt dat om daar niet meer aan te denken? Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die er in slaagt om zelf te bepalen welke gedachten er zijn. Dat kan ook niet, want je hebt niets te zeggen over de gedachten die er bij je opkomen. Misschien leef je wel met het idee dat je de regie over je gedachten voert. Maar je hoeft maar even met een heldere blik in je eigen ervaring de gedachten te observeren en je ziet: dat je geen idee hebt welke gedachte er bij je op gaat komen, ze komen en gaan zonder dat je ook maar iets over de inhoud te zeggen hebt. Daaruit kun je concluderen dat het zinloos is om jezelf op te dragen om alleen maar positieve gedachten te hebben. Wat een onmogelijke eis stel je dan aan jezelf. En wat een geweld doe je jezelf daarmee aan!

De vrijheid en de innerlijke vrede zijn niet te vinden in de inhoud van gedachten.

Laat gedachten met rust. ‘Blijf er vanaf’.

Laat ze komen en gaan, dat is namelijk wat ze van nature doen.

Dáár is vrijheid en innerlijke vrede te vinden…